كوهستان آلتای، گورستان باقی مانده های موشك های فضایی!
به گزارش هوا فضا كوهستان آلتای در آسیای مركزی با قله های برفی، جنگل های انبوه سرو و دره هایی كه پوشیده از دریاچه ها و كوه های یخ خیره كننده و مرتفع هستند، فراتر از حد تصور زیباست. چندین نژاد از اقوام بومی به صورت پراكنده در این منطقه زندگی می كنند كه با نگهداری گله های گوسفند و بوفالو، پرورش زنبور و همینطور كاشت غلات و حبوبات زندگی ساكت و آرامی را در پیش گرفته اند. اما آرامش آنها با افتادن خرده های موشك از آسمان بر منطقه شان مرتباً به هم می خورد.
منطقه آلتای دقیقا زیر مسیر پرواز بزرگ ترین و فعال ترین پایگاه فضایی جهان یعنی بایكونور در كشور قزاقستان قرار گرفته است. هر بار كه یك موشك از این پایگاه پرتاب می شود، محفظه سوخت جدا شده، موشك های تقویت كننده خالی و دیگر قطعات و خرده های آن بر تپه های دورافتاده این منطقه می بارند و اهالی را ترسانده، خانه ها را ویران كرده و دام ها را می كشند. هرگاه خسارتی جدی به دارایی های اهالی منطقه وارد شود، معمولاً این آژانس فضایی روسی مبالغی را برای جبران به آنها پرداخت می كند.
رسانه های روسی برآورد كرده اند كه از زمان آغاز فعالیت این پایگاه فضایی در دهه ۵۰ میلادی تابحال بیشتر از ۲۵۰۰ تن قطعات موشكی از آن به زمین ریخته است. ۲۴ ساعت قبل از هر پرتاب به ساكنان منطقه اخطار داده می شود تا به جای امنی پناه ببرند. بیشتر خرده ها درون یك باریكه مشخص از زمین كه مستقیما زیر مسیر پرواز موشك است می افتند، اما فراوان پیش می آید كه خرده های موشكی بیرون از این منطقه مشخص شده هم بیفتند. در سال ۲۰۰۸ یك قطعه فلز ۳ متری از موشكی بر روی یك دهكده افتاد و با فاصله ای بسیار كم دقیقا به كنار یك خانه برخورد كرد. البته خطا در پرتاب یا انفجار می تواند اثرات تخریبی بسیار جدی تری در بر داشته باشد. در سال ۲۰۱۱ یك موشك سایوز یو Soyuz-U كه به مقصد ایستگاه فضایی بین المللی پرتاب شده بود در همان اولین دقایق پرتاب با خطا مواجه گردید و با محفظه های پر از سوخت خود بر زمین فروریخت. سپس به كوهستان آلتای برخورد كرده و منفجر شد و سبب خرد شدن شیشه پنجره تمام خانه ها تا صد كیلومتری شد.
مسیر پرواز موشك هایی كه از پایگاه فضایی بایكونور پرتاب می شوند.
در دوره حكومت اتحادیه جماهیر شوروی، دولت خویش را به زحمت فراوانی می انداخت تا موشك های تقویت كننده را جمع آوری كند، چونكه می ترسید آنها به دست آمریكایی ها بیفتند و اسرار مربوط به توانایی ها و قابلیت های موشك ها و برنامه فضایی شان فاش شود. اما بعد از فروپاشی شوروی، این آژانس فضایی دیگر قطعات موشكی اش را جمع نكرد و این قطعات حالا سرتاسر هزاران كیلومترمربع از دشت های قزاقستان و كوهستان آلتای پراكنده شده اند.
چند سال بعد از جدایی قزاقستان از اتحادیه جماهیر شوروی، فعالیت اقتصادی تازه ای حول این زباله های فراموش شده ی فضایی شكوفا شد: تجارت ضایعات فلزی. معامله گران ضایعات با ولع منتظر پرتاب موشك ها می مانند و سپس با دوربین دوچشمی افتادن خرده ها را در آسمان به دقت تماشا می كنند. سپس سوار بر خودرو های جیپ یا اسب هایشان خویش را به محل سقوط می رسانند و با چراغ جوشكاری مشغول به كار می شوند. هرگونه مواد با ارزش مانند آلیاژهای تیتانیوم و آلومینیوم یا حتی سیم های مسی را از قراضه های موشك جدا می كنند. باقی مانده غیرقابل فروش و بی ارزش قطعات را هم به روستایشان می برند و از آنها سقف لانه مرغ، انبار، توالت و حتی سورتمه برای بازی كودكان می سازند.
خرده های یك موشك سایوز پرتاب شده كه در یكی از دشت های منطقه افتاده است. عكس از: جوناس بندیكسِن Jonas Bendiksen/Magnum
اما این ضایعات و قراضه ها ایمن نیستند. سوخت های موشكی بخصوص یودی اِم اِچ UDMH یا دی مِتیل هیدرازین نامتقارن، شدیدا سمی هستند و امكان دارد تا حدود ۱۰ درصد از سوخت محفظه های دورریخته شده كه از موشك های در حال اوج گیری كنده می شوند هنوز در آنها مانده باشد. هیدرازین به راحتی در آب حل می شود و این امر باعث می شود تا سریع در خاك نفوذ كرده و آب های زیرزمینی را كه برای نوشیدن و آبیاری استفاده می شوند آلوده كند. هیدرازین یك ماده سرطان زاست و بعنوان عامل افزایش سرطان و نقص تولد در منطقه آلتای شناخته شده است. پزشكان محقق اعتقاد دارند كه تركیب های هیدرازین برای كبد و سیستم عصبی مركزی انسان سمی هستند و می توانند بیماری های عصبی جدی و غیرقابل جبرانی ایجاد كنند.
مشكلات مربوط به محفظه های سوخت دورریخته تنها مختص روسیه نیستند. سایت های پرتاب موشك كشور چین هم مانند پایگاه بایكونور به دور از اقیانوس ساخته شده اند و قطعات موشكی آنها كه حاوی سوخت استفاده نشده هستند در نواحی دارای جمعیت انسانی سقوط می كنند. این مشكل برای سایت هایی كه نزدیك اقیانوس قرار گرفته اند پیش نمی آید چونكه آنها می توانند موشك های تقویت كننده شان را با صدمه و زیان باری نسبتا خفیف تری به درون دریا بیندازند.
در سال های اخیر گرایش ها به سمت آن دسته از محرك های موشكی غیر سمی و سازگار با محیط زیست متمایل شده اند. كنترل و مدیریت این محرك ها آسان تر و ایمن تر است و برای نگه داری و انتقال آنها به روندها و زیرساخت های كمتری احتیاج است. خیلی از آژانس های فضایی مانند ناسا و آژانس فضایی اروپا مدت هاست كه فرآیند كاهش استفاده از محرك های هیدرازینی را شروع كرده و استفاده از آنرا تنها به پرتاب موشك های كوچك محدود كرده اند. همینطور ناسا در حال توسعه ی یك جایگزین سبز و سازگار با محیط زیست برای محرك های رایج است و كاركنان این آژانس فضایی امیدوارند بتوانند از آن در نسل بعدی وسایل پرتاب و فضاپیماهایشان استفاده كنند.
معامله گران ضایعات آسمان را جستجو می كنند و منتظر پرتاب یك موشك هستند.
یك كشاورز كه در كنار یك فضاپیمای سقوط كرده قدم می زند.
ابزارهای كشاورزی كه از قطعات موشكی ساخته شده اند.
یك ضایعات فروش در حال بریدن یك محفظه سوخت سقوط كرده.
منبع: لست سكند
۲۱۲۱
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب