پژوهش عضو هیات علمی دانشگاه تهران از مصرف آب در بخش کشاورزی
به گزارش هوا فضا، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران اظهار داشت: به غلط ادعا می شود که بخش کشاورزی مصرف کننده بیش از 90 درصد منابع آبی کشور است، در صورتیکه مطالعات دقیق این سهم را در حدود 70 درصد نشان میدهد.
به گزارش هوا فضا به نقل از دانشگاه تهران، پژوهش تازه دکتر علی اکبر براتی استادیار گروه مدیریت و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران نشان میدهد که عدم بهره برداری بهینه از نزولات جوی، مهم ترین علت کم آبی در ایران است.
علی اکبر براتی، عضو هیأت علمی دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، درباره ی رویکرد این پژوهش اظهار داشت: در موضوعات پیچیده ای همچون بحران آب نمی توان نگاهی فقط استقرایی یا قیاسی داشت، چونکه این بحران با مسائل دیگری همچون انرژی، غذا، گرمایش زمین، تغییر کاربری اراضی و غیره، گره خورده است.
عضو هیأت علمی دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران اضافه کرد: از طرف دیگر در دهه های اخیر به سبب رشد سریع دانش و بهبود سطح استانداردهای مختلف زندگی جمعیت به سرعت بالا رفته است. به عنوان نمونه جمعیت ایران از کمتر از ۱۰ میلیون نفر در سال ۱۳۰۰ به بالای ۸۷ میلیون نفر بالا رفته است و پیشبینی می شود ایران در سال ۲۰۵۰ جزو ۱۰ کشور پرجمعیت جهان به شمار آید.
وی افزود: این خود به مفهوم تقاضای بیشتر برای غذا، کالا و سایر خدمات خواهد بود که خود افزایش تقاضا برای انرژی، زمین و آب را به همراه خواهد داشت و به نوبه خود، زمینه ساز انتشار بیشتر گازهای گلخانه های و گرمایش بیشتر زمین است. این مسئله، تغییرات بیش از پیش اقلیمی را به همراه خواهد داشت که ریشه خیلی از مسائل اساسی بشر فعلی همچون بحران آب، غذا، انرژی و غیره است.»
مدیر گروه مدیریت و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران اضافه کرد: «مرور شاخص فالکن مارک (سرانه آب تجدیدپذیر در هر جامعه) در ایران و پیش بینی روند آن حاکی از گسترش و تشدید تنش و بحران آبی در سالهای آتی است. شاخص فالکن مارک برمبنای پیش بینی های این مطالعه طی ۵۰ سال آینده به کمتر از ۵۰۰ واحد خواهد رسید. در صورتیکه مقدار ۱۷۰۰ در این شاخص به مفهوم کمبود آب است. بدین جهت باید از اکنون چاره ای اساسی در این خصوص اندیشیده شود.
این پژوهشگر حوزه مدیریت کشاورزی درباره ی نتایج بهره گیری از دید سیستمی در بررسی بحران آب در ایران اظهار داشت: هر گونه بحرانی حاصل نوعی عدم تعادل بین دو سوی عرضه و تقاضا است و بحران آب نیز از این قاعده مستثنی نیست. کشاورزی یکی از عوامل اصلی سمت تقاضا است و بی شک راندمان پایین مصرف آب در این بخش وجود دارد، اما به غلط ادعا می شود که بخش کشاورزی مصرف کننده بیش از ۹۰ درصد منابع آبی کشور است، در صورتیکه مطالعات دقیق این سهم را در حدود ۷۰ درصد نشان میدهد.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران اضافه کرد: پژوهش اخیر حاکی از آنست که ریشه اصلی بحران کم آبی ایران در عرضه آب است، چونکه بیش از ۷۴ درصد از حجم نزولات جوی در ایران در سالهای قبل بصورت تبخیر و تعرق از دسترس خارج می شده است. از سویی هر درجه افزایش در میانگین دما، سبب افزایش ۵ تا ۷ درصدی در حجم تبخیر و تعرق خواهد شد و باتوجه به افزایش ۱.۵ درجه ای میانگین دمای کشور طی ۳۰ سال قبل و پیش بینی افزایش ۲.۵ درجه ای طی ۳۰ سال آینده که خود عمدتا ناشی از انتشار گازهای گلخانه ای از طرف صنعت و جامعه شهری است، حجم قابل توجهی از آب در دسترس کشور در سال های آتی عملاً غیرقابل دسترس خواهد بود. این میزان بمراتب بالاتر از سهم مصرفی بخش کشاورزی است.
براتی اضافه کرد: این پژوهش گویای این نکته است که در سیاست گذاری و برنامه ریزی درباره ی آب، باید مسائل عرضه آب و همین طور لزوم مبارزه با پدیده انتشار گازهای گلخانه های و گرمایش زمین را در نظر داشت. حل این بحران مستلزم نگاهی دو سویه به هر دو سمت تقاضا (از طریق افزایش راندمان مصرف آّب) و به ویژه عرضه (کاهش حجم تبخیر و تعرق بوسیله مقابله با پدیده گرمایش زمین) است.
دستاوردهای این پژوهش که با همکاری پژوهشگرانی از کوئینزلند استرالیا و دانشگاه جیرفت انجام شده است، بصورت مقاله ای در شماره اخیر نشریه معتبر Science of the Total Environment با ضریب تأثیر ۹.۸ به چاپ رسیده و از اینجا قابل دسترس است.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب