عضو ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی در گزارش هوا فضا
نهایی شدن اصلاح بخشنامه ارتقای اعضای هیات علمی تا انتهای سال
به گزارش هوا فضا، معاون آموزشی و پژوهشی ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد زمان نهایی شدن تغییرات بخشنامه ارتقای اعضای هیات علمی اظهار داشت: هم اکنون ما در ستاد نقشه جامع علمی کشور به بررسی پیشنهادات سرعت و شتاب بیشتری دادیم، ان شاءالله فکر می کنم تا انتهای سال بخشنامه ارتقای اعضای هیات علمی آماده شود.
دکتر غلامرضا سلیمی در گفت و گو با ایسنا، در مورد بخشنامه ارتقای مرتبه اعضای هیات علمی اظهار داشت: بخشنامه پیشین مصوب ۱۸ اسفندماه ۱۳۹۴ در شورای عالی انقلاب فرهنگی است که اول مهرماه ۱۳۹۵ توسط رییس جمهوری وقت، به دانشگاه ها و مؤسسات آموزشی پژوهشی دولتی و غیر دولتی وابسته به وزارتخانه ها و دستگاه های اجرائی و نهادهای عمومی کشور ابلاغ گردیده است. این بخشنامه در آن زمان برمبنای اقتضائات خاص کشور و نیازهایی که در عرصه های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی وجود داشته و تعاملاتی که نهاد دانشگاه با سایر زیرنظام ها برقرار می کرده، طراحی شده بود.
وی با اشاره به تغییرات به وجود آمده در وضعیت کشور در عرصه جهانی و منطقه ای، اظهار داشت: هم اکنون پس از هشت سال وضعیت کشور تغییر پیدا کرده است. همین طور در آن زمان رقبای ما در کشورهای منطقه و دنیا نیز برنامه ریزی ها و هدف گیری های خاص را داشتند و الان شرایط تغییر یافته است. در نقشه جامع علمی کشور نیز مصوب شده که پایان سال ۱۴۰۴ باید رتبه اول منطقه و جهان اسلام را داشته باشیم. این تغییر نیازها و تغییر وضعیت کشور از ضرورت های بازبینی بخشنامه ارتقاء است.
آیین نامه قبلی توانست رتبه علمی کشور را افزایش دهد
معاون آموزشی و پژوهشی ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر ضرورت گرفتن بازخورد و اصلاح بخشنامه های پیشین، اظهار داشت: آیین نامه ارتقای قبلی نقاط قوتی داشت و توانست در نظام های رتبه بندی جهانی وضعیت ما را از حیث تولید مقاله بهبود بخشد. برمبنای آمارهای مؤسسات علم سنجی بین المللی که البته ممکنست انتقاداتی نیز به آنها وارد باشد، ما هم اکنون رتبه ۱۵ دنیا را داریم و در منطقه خاورمیانه رتبه اول هستیم.
وی اشاره کرد: این موفقیت ها را رویکرد بخشنامه ارتقای پیشین رقم زده و ما باید بتوانیم ضمن حفظ دستاوردهای مثبت و نقاط قوت بخشنامه قبلی با یک لطمه شناسی جامع، خیز جدید علمی که مقام معظم رهبری در دیدار با نخبگان علمی انتظار داشتند را محقق نماییم و بتوانیم به نیازهای جاری و آینده کشور در عرصه تربیت نیروی انسانی کارآمد و مهذب پاسخ گو باشیم.
سلیمی با اشاره به اینکه موضوع اصلاح بخشنامه ارتقاء از قبل در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی و ستاد نقشه جامع علمی کشور بوده است، اظهار داشت: در دوره ی جدید نیز با ایجاد میزهای تخصصی در شورای عالی انقلاب فرهنگی این مساله پیگیری شده است.
وی به ایجاد میز بخشنامه ارتقای اعضای هیات علمی در شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره نمود و اظهار داشت: این میز تخصصی با حضور ذی نفعان مختلف از دستگاه های مختلف و صاحب نظران حوزه های علمی مختلف همچون علوم انسانی، علوم پایه، هنر، فنی مهندسی، پزشکی و... تشکیل شده تا نظر تمام ذی نفعان و نگرش های آنها جمع آوری شود و یک جمع بندی خوب و جامعی داشته باشیم.
وی افزود: همین طور ما از قالب کرسی های نقد و مناظره و نظریه پردازی نیز استفاده کردیم و بخشنامه ارتقای پیشین را در معرض نقد گذاشتیم تا اعضای هیات علمی بتوانند آنرا نقد کرده و پیشنهادات خودرا دراین زمینه عرضه کنند.
آیین نامه ارتقاء زمین بازی اعضای هیات علمی را مشخص می کند
معاون آموزشی و پژوهشی ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی، در مورد اهمیت بخشنامه ارتقای مرتبه اعضای هیات علمی، توضیح داد: بخشنامه ارتقاء در حقیقت یک سند استراتژیک حکمرانی است که با مشخص کردن شاخص ها و استانداردها، زمین بازی اعضای هیات علمی را که مهم ترین کنشگران، نقش آفرینان و بازیگران عرصه دانشگاه هستند و به تعبیر مقام معظم رهبری فرماندهان جنگ نرم هستند، مشخص می کند.
وی با تأکید بر اینکه اصلاح این بخشنامه نیازمند پیش نیازهایی است، افزود: پیش از اصلاح بخشنامه ارتقاء باید مشخص نماییم که هیات علمی مطلوب و تراز از نظر ما چیست؟ همین طور باید دانشگاه مطلوب و تراز ما نیز مشخص شود. یعنی انتظار ما از کارکردهای یک دانشگاه در زیست بوم نظام حکمرانی کشور چیست؟ ورودی های دانشگاه چیست و چه پردازش هایی باید در درون دانشگاه صورت گیرد و خروجی های آن به عرصه های مختلف زیرنظام های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی چه خواهد بود؟ این ها پیش نیازها و ضروریات بازبینی بخشنامه و مقدمات آن هستند.
سلیمی در مورد چرایی طولانی شدن روند بازبینی بخشنامه ارتقای اعضای هیات علمی، توضیح داد: بازبینی بخشنامه ارتقاء باید یک بازبینی جامع، دقیق و کارشناسی باشد. این سندی است که مبنای رفتار اعضای هیات علمی را مشخص می کند. بدین سبب یک سری مقدمات و ضروریاتی نیاز دارد که باید آنها را تعیین تکلیف نماییم.
ماموریت گرایی دانشگاه ها؛ پیش نیاز اصلاحات بخشنامه ارتقاء
وی با اشاره به نقش ماموریت دانشگاه ها در بخشنامه ارتقاء، افزود: برای مثال الان دانشگاه های مختلفی در کشور داریم و ماموریت گرایی یکی از موضوعات مهمی است که در سیاست ها و ضوابط آمایش آموزش عالی مطرح گردیده است. فلسفه وجودی و ماموریت های هر کدام از دانشگاه ها در نظام آموزش عالی ایران باید مشخص شود. برای مثال دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه فنی وحرفه ای و دانشگاه های علمی کاربردی با یکدیگر متفاوت هستند.
وی اضافه کرد: همین طور برمبنای آمایش سرزمین، دانشگاه هایی که در مناطق جغرافیایی خاصی هستند، ماموریت متفاوتی دارند. برای مثال یک دانشگاهی که در شمال کشور و در کنار دریا قرار دارد، باید یک ماموریت ویژه داشته باشد و هیات علمی این دانشگاه مسیر خودرا برمبنای آن ماموریت باید طی نماید. این ها مسائلی است که از قبل درباب آنها طرح هایی داشتیم و پیش بینی می شود با ماموریتی که به وزارت علوم، وزارت بهداشت و سایر زیر نظام ها محول شده است، اصلاحاتی برمبنای تنوع بخشی و ماموریت گرایی دانشگاه ها و پاسخ گویی به حل مسائل کشور صورت گیرد. مطالبه ما این بود که وزارت بهداشت و وزارت علوم پیشنهادات خودرا در این خصوص به ما بفرستند و بررسی شود.
معاون آموزشی و پژوهشی ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد زمان نهایی شدن تغییرات بخشنامه ارتقای اعضای هیات علمی، اظهار داشت: در حال حاضر ما در ستاد نقشه جامع علمی کشور به بررسی پیشنهادات سرعت و شتاب بیشتری دادیم، ان شاءالله فکر می کنم تا انتهای سال بخشنامه ارتقای اعضای هیات علمی آماده شود.
سلیمی در پاسخ به این پرسش که آیا پیشنهادات وزارت علوم و بهداشت به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال شده است یا خیر؛ اظهار داشت: بله در میز بخشنامه ارتقای شورای عالی انقلاب فرهنگی، نمایندگان وزارت علوم و بهداشت و دانشگاه آزاد و مؤسسات پژوهشی وابسته به دستگاه های اجرائی مانند پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای یا مؤسسه تحقیقات کشاورزی، رشته های گوناگون، برگزیدگان جوایز معتبر بین المللی مانند جایزةالمصطفی حضور داشتند.
وی اضافه کرد: ما از ذی نفعان مختلفی که با این مساله درگیر هستند و از نگرش های مختلف به این بخشنامه می توانند نگاه کنند، برمبنای مدل سیاستگذاری گفتگومحور استفاده کردیم تا بتوانیم به یک اجماع برسیم و در ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور که جلسات آن بصورت مرتب هفتگی تشکیل می شود، این بحث ها به یک جمع بندی برسد.
در بخشنامه ارتقاء هیچگاه مقاله نقش وتویی نداشته است
سلیمی در مورد حذف نقش وتویی مقالات بین المللی در بخشنامه ارتقای اعضای هیات علمی، توضیح داد: نقش وتویی قبلاً هم در بخشنامه ارتقاء وجود نداشته است. ما در ماده ۵ بخشنامه ارتقاء به هیات های ممیزه اختیاراتی دادیم که بتوانند برمبنای مکانیسم های خاص خود برمبنای دو سوم آراء شیوه نامه ای را تصویب کنند و به هیات های ممیزه مرکزی بفرستند. بر آن اساس برخی دانشگاه ها این نقش گلوگاهی را برای مقالات بین المللی قائل بودند.
وی با اشاره به اینکه وزارت علوم قبلاً در این خصوص نامه ای ارسال کرده بود، توضیح داد: ما باید بتوانیم ضمن اینکه پیشرفت علمی کشور در مرزشکنی دانش و مرجعیت علمی و کنشگری فعال در نظام جامعه علمی بین المللی را داشته باشیم، باید بتوانیم آن علم را به یک علم نافع برای کشور خودمان تبدیل نماییم تا در حل مسائل و نیازهای کشور خودمان نیز به کار بیاید. پس در بخشنامه پیشنهادی ضوابط و مقررات خاص مؤسسات موضوع ماده ۵ بخشنامه منطبق بر ماموریت های مصوب دانشگاه ها و پژوهشگاه ها در نظر گرفته شده است.
لزوم برقراری ارتباط بین پژوهش و جامعه
سلیمی با تأکید بر لزوم ایجاد حلقه ارتباطی بین دانشگاه و جامعه، اظهار داشت: ما باید بتوانیم از مباحث لبه مرز دانش، پژوهش های بنیادی و علوم پایه برای حل نیازهای کشور و پژوهش های کاربردی استفاده نمائیم. باید بتوانیم یک حلقه ارتباط و اتصالی بین دانشگاه و صنعت، دانشگاه و جامعه و دانشگاه و سیاست و حکومت و دانشگاه و سایر عرصه های زیست اجتماعی برقرار نماییم.
وی اضافه کرد: دانشگاه باید یک سیستم باز باشد و با سایر نهادها در ارتباط باشد تا بتواند نیازهای آنها را به عنوان ورودی های خود بگیرد و خروجی های آنها را تحویل بدهد و از آنها بازخورد بگیرد. اگر خروجی آن به کار نمی آید و علم لاینفع بود، از آنها بازخورد بگیرد و فرآیندهای تربیت نیروی انسانی و پژوهش خودرا اصلاح نماید.
معاون آموزشی و پژوهشی ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره کرد: اگر نیروی انسانی که دانشگاه به بازار کار و عرصه سیاست تحویل می دهد، نیروی انسانی کارآمد، مهارت محور و با اخلاق نباشد، جامعه و صنعت و حکومت به آن بازخورد می دهد و باید فرآیندهای خودرا اصلاح نماید.
وی افزود: دانشگاه باید در متن تحولات جامعه باشد. دانشگاه باید ارتباط پویا، فعال و زنده ای داشته باشد و به مثابه یک سیستم باز باشد. جاری باشد. اگر پژوهش های دانشگاه فقط در حیطه خودش باشد، تبدیل به یک آب راکد می شود که پس از مدتی می گندد؛ بدین سبب باید ورود و خروج نیازها و مسائل و تعامل بین دانشگاه و جامعه بطور کامل برقرار شود.
عضو هیات علمی دانشگاه عالی دفاع ملی، در مورد نگرانی ها در مورد کاهش شتاب رشد علمی کشور و سرمایه گذاری کشورهای منطقه در عرصه علمی و فناوری، اظهار داشت: چون علم و فناوری نقش مهمی در توسعه کشورها دارد، کشورهای منطقه نیز هدف گذاری خاص خودشان را داشته اند و مسیر رشد و توسعه علمی خودشان را دنبال می کنند. البته این نیز قابل بحث است که توسعه علمی این کشورها چقدر درون زا و متکی به ظرفیتهای داخلی آنها است.
قرار دادن مشوق برای بهبود رتبه علمی کشور
وی افزود: برخی گزارش ها وجود دارد که برخی کشورهای منطقه در عرصه علمی نیز مثل حوزه های ورزشی فعالیت می نمایند و مثل فوتبال که بزرگترین بازیکنان فوتبال دنیا را می خرند و فوتبالشان درون زا نیست، هیات علمی های مطرح دنیا را به کار می گیرند، ولی نباید به این مساله بی توجه باشیم.
معاون آموزشی و پژوهشی ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اهمیت افزایش کیفیت مقالات، اشاره کرد: از طرف دیگر باید توجه داشته باشیم که در کنار افزایش تعداد مقالات علمی باید کیفیت آنها نیز افزایش پیدا کند. درست است که در این زمینه ها هنوز هم در منطقه پیشتاز هستیم. امسال هم طبق آمارهای اسکوپوس در مجموع حوزه های علمی آمار انتشار مقالات ما از ترکیه و عربستان و دیگر کشورهای منطقه بالاتر بوده است. البته رهبر معظم انقلاب نیز اشاره داشتند که این مساله نیز باید مورد توجه قرار گیرد و فرمودند که بیم جدی در این مورد دارند. این مساله بطور قطع مد نظر ما قرار دارد.
وی با اشاره به اینکه مشوق هایی برای فعالیت پژوهشی برخی اعضای هیات عملی در نظر گرفته خواهد شد، اظهار داشت: در این بازبینی که در مورد بخشنامه ارتقاء مقرر است انجام بگیرد، ما حتما مشوق هایی را در نظر می گیریم و مسیرهایی را برای اعضای هیات علمی که در مرز دانش فعالیت می نمایند و کارهای علمی آنها به این زودی ها به حل مسائل کشور نمی انجامد، مشوق هایی در نظر خواهیم گرفت. یکی از سناریوها این است که این اعضای هیات علمی مسیر ارتقای جداگانه ای داشته باشند.
وی افزود: به عبارت دیگر در بخشنامه پیشنهادی مسیرهای مختلف ارتقاء برمبنای نوع فعالیت اعضای هیات علمی در عرصه پژوهش های استنادی، پژوهش های مساله محور و دستاوردهای تحول آفرین در نظر گرفته شده است. مسیر پژوهش های استنادی همان مسیر موجود در بخشنامه فعلی است، مسیر پژوهش های مساله محور هم مبتنی بر سبدی از کارهای پژوهشی مساله محور است. یکی دیگر از نقاط ضعف بخشنامه موجود یکسان نگری به اعضای هیات علمی گروههای مختلف آموزشی بود که در بخشنامه پیشنهادی جداول امتیازهای لازم برای ارتقاء در گروههای آموزشی تفکیک شده است.
اگر صنعت ببیند تحقیقات کارآمد هستند، هزینه تحقیق و توسعه را افزایش می دهد
سلیمی در مورد نقش مسائل مالی در افزایش کیفیت مقالات؛ در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود تاکیدات در مورد افزایش سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی در اسناد بالادستی، هنوز بودجه قابل توجهی برای علم و فناوری در کشور اختصاص داده نمی گردد، گفت: شرایط اقتصادی کشور، یک وضعیت خاصی است و این موثر است. بحث دیگر این است که اگر اقتصاد ما و صنعت ما ببیند که پژوهش های نافع و کارآمدی برای حل نیازهای واقعی آن وجود دارد و می تواند آنرا پیشتاز کند، بطور قطع سهم هزینه کرد برای تحقیق و توسعه را زیاد می کند.
وی با اشاره به اینکه «متاسفانه هنوز سهم اقتصاد دانش بنیان ما نیز وضعیت مطلوبی ندارد»؛ افزود: ما در عرصه های مربوط به حوزه های اقتصادی، دانش یا علم تولید شده را نتوانستیم به تکنولوژی و فناوری تبدیل نماییم که بازار، صنعت و اقتصاد مزایای این علم را ببیند و خودش شتابان بیاید و برای آن سرمایه گذاری کند. همه بحث که سرمایه گذاری دولت نیست، بخش خصوصی هم باید در این زمینه سرمایه گذاری کند. بخش خصوصی نیز هزینه فایده را می سنجد.
وی افزود: بخش خصوصی وقتی ببیند که یک نیروی انسانی ماهر و کارآمد است، آن شخص مشکل اشتغال ندارد و صنعت آنرا جذب می کند. اگر علم نافع وجود داشته باشد، اگر پایان نامه ها، رساله ها و پژوهش های دانشگاه کارآمد باشد و بتواند مسائل صنعت را حل کند، سرمایه به آن بخش جاری و ساری می شود. بدین سبب این ارتباط باید یک ارتباط دوسویه و رفت و برگشتی باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه عالی دفاع ملی اشاره کرد: البته ما بتازگی در جلسات ستاد راهبری اجرای سند نقشه جامع علمی کشور، شورای عالی انقلاب فرهنگی و در ستاد علم و فناوری برای اینکه این بحث های سرمایه گذاری و مالی را بتوانیم خوب پوشش بدهیم، اساسنامه صندوق شورای علوم، تحقیقات و فناوری را نهایی کردیم. همین طور صندوق پشتیبانی از پژوهشگران و فناوران را ارتقاء دادیم، بنیاد ملی علم ایران را شکل دادیم و ثمرات آنها را انشاءالله در آینده خواهیم دید و بحث جبران های مالی و سهمی که در بودجه کشور کمتر بوده، انشاءالله جبران خواهد شد.
منبع: هوا فضا
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب