آگاهی درستی در حوزه مالکیت فکری وجود ندارد
به گزارش هوا فضا معاون حقوق مالکیت فکری وزارت دادگستری ضمن اشاره به این که جامعه باید قانع شود همانطور که به کالای فیزیکی کسی احترام می گذارد، به دارایی های فکری او هم احترام بگذارد، اظهار داشت: ظرفیت خوب مردمی برای کسب درآمد در حوزه مالکیت فکری وجود دارد، اما آنچه نیاز است، فهم درست و برنامه ریزی دقیق است. به واقع نه تنها آگاهی درستی در زمینه حقوق مالکیت فکری وجود ندارد، بلکه تصویری که مردم از آن دارند به شدت اشتباه است.
به گزارش هوا فضا به نقل از ایسنا، محمود حکمت نیا با اشاره به اینکه مالکیت فکری اعطای یکسری امتیازهای انحصاری است، اظهار نمود: منظور امتیازهایی است که به صورت طبیعی وجود ندارد؛ به واقع این گونه نیست که در حقوق اختراعات کسی که اختراع را ثبت می کند یا در حقوق مؤلف و مصنف، پدیدآورنده آثار فکری این حقوق انحصاری را داشته باشند، بلکه فقط به واسطه شناسایی قانونی از راه دولت عرضه خواهد شد. اموال فیزیکی را در نظر بگیرید؛ مثلاً خودکاری دست شماست که دست من نیست؛ خود به خود ذات مبحث اقتضای انحصار را دارد، یعنی شما مبحث را داشته باشید، انحصار را هم دارید.
وی ادامه داد: ولی در اموال فکری چنین نیست؛ اموال فکری بگونه ای است که اگر شما داشته باشید امکان دارد من هم داشته باشم؛ مثلاً امکان دارد ایده یک اختراع یا فرمول تولید یک محصول را هم شما داشته باشید و هم من. در نتیجه به لحاظ طبیعی شما می توانید استفاده کنید، من هم می توانم استفاده کنم. اما این که فقط شما استفاده کنید یا فقط من استفاده کنم، اولا احتیاج به قانون گذاری و ثانیا احتیاج به حمایت دولت دارد. یعنی دولت هم باید این حقوق انحصاری را شناسایی کند و هم باید مراقبت کند که نقض اتفاق نیفتد. ازاین رو که نقض آن همچون نقض اموال فیزیکی نیست که صریح و روشن باشد.
معاون حقوق مالکیت فکری وزارت دادگستری ضمن اشاره به این که به لحاظ قانونگذاری به بحث مالکیت فکری توجه کردیم، اظهار داشت: نخستین قانون ایران در حوزه علامت های تجاری مربوط با سال ۱۳۰۴ است؛ دومین قانون که حوزه اختراعات هم به آن اضافه گردید، در ارتباط با سال ۱۳۱۰ است؛ در حوزه ادبی و هنری و کپی رایت ابتدا قوانین را در قانون مجازات عمومی مشروطیت دیدیم، اما قانون مستقل ما با عنوان قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان مرتبط به سال ۱۳۴۸ است. قانون پشتیبانی از مترجمان و آثار صوتی سال ۱۳۵۲ تصویب گردید و قانون در قسمت نرم افزارها هم مرتبط به سال ۱۳۸۳ است. در سال ۱۳۸۶ هم قانون آزمایشی ثبت اختراعات را بازبینی کردیم. قانون حمایت از علائم جغرافیایی و قانون پشتیبانی از گونه های گیاهی که بخشی از آن مرتبط به مالکیت فکری است را هم تصویب کرده ایم. حالا هم قانون مالکیت صنعتی در مجلس شورای اسلامی تصویب شده است و شورای نگهبان هم بررسی های لازم را انجام داده و در حال رفع اشکال هستیم. به واقع ما قوانین لازم را داریم، باآنکه می تواند تکمیل تر شود و حوزه های جدیدی هم به آن افزوده شود.
مالکیت فکری باید منجر به تولید ثروت شود
معاون حقوق مالکیت فکری وزارت دادگستری همینطور مطرح کرد: تصور من این است که در حوزه مالکیت فکری گرفتار یک فهم ناقص هستیم؛ اساسا مالکیت فکری یک بحث اقتصادی-حقوقی است و باید منجر به تولید ثروت شود؛ مالکیت فکری یک ابزار هوشمندانه ای است برای تبدیل فناوری، ادب، هنر و ابتکار به ثروت. برای تبدیل ثروت هم کنشگران گوناگونی نیاز است و باید صنعت وارد شود. برخلاف آنچه که در ایران مطرح است و دانشگاه ها محور هستند، در مالکیت فکری صنعت محور است و دانشگاه باید نیاز صنعت را برآورده کند. در حوزه مالکیت ادبی، هنری و امور فرهنگی، صنایع بسیار گوناگونی داریم که می توانند تبدیل به ثروت شوند.
وی ضمن اشاره به این که حوزه کپی رایت حدود ۳۰۰ صنعت را از خود متاثر می کند، خاطرنشان کرد: برپایه آمارهای جهانی میزان تأثیر حوزه کپی رایت بر درآمد ناخالص داخلی کشورها بین ۲ تا ۹ درصد است؛ به واقع بالای هزار میلیارد دلار از درآمد کشورها ناشی از مالکیت ادبی و هنری است. یکی از زیرساخت هایی که به نظر من برای تصمیم گیری حاکمیت لازم است، افزون بر اینکه باید قانون وجود داشته باشد، به اطلاعات و آمار هم نیاز است. بنابراین ما به سازمان استاندارد و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت دادگستری پیشنهاد کردیم که آمار اقتصادی کپی رایت ایران را تهیه کنند تا بدانیم صنایع خلاق و صنایع فرهنگی ما در کجا قرارگرفته و نقطه مزیت های ما کجاست؛ کجا بیشتر درآمد داریم و کجا بهتر می توانیم کار کنیم؛ در هر صنعتی چه مقدار شغل آفرینی صورت گرفته است.
ایشان در ادامه بیان نمود: حالا اطلاعات دقیق که بتوانیم برپایه آن برنامه ریزی نماییم، وجود ندارد. پس حاکمیت باید قانون را شناسایی کند و اطلاعات، آمار و ارقام در مورد امور مبتنی برای سیاستگذاری را آماده کند؛ در حوزه حمایت، ترویج، صادرات و واردات و... نیازمند سیاست گذاری های معین و عالمانه هستیم. افزون بر این، بحث بسیار مهمی که در کپی رایت و سایر بخش های مالکیت فکری وجود دارد، این است که ما احتیاج به یک برنامه ملی داریم. باید با یک اقدام ملی برای کسب درآمد از فناوری، صنایع فرهنگی، خلاقانه و کپی رایت برنامه ریزی کنیم؛ فهم دستگاه ها و کنشگران آن مشخص باشد؛ شیوه های حمایت روشن و موارد اولویت دار هم مشخص شود.
مالکیت فکری یک امر اقتصادی است
حکمت نیا ضمن اشاره به این که آگاهی درستی در حوزه حقوق مالکیت فکری وجود ندارد، مطرح کرد: به نظر من توجه به مواردی که ذکر شد، لازم است؛ اما فرهنگ عمومی هم نیاز است؛ یعنی مردم بدانند از شهرت، هنر، ادبیات، تفکر و... هم میتوان کسب درآمد کرد. ظرفیت خوب مردمی برای کسب درآمد وجود دارد، اما آنچه نیاز است، فهم درست و برنامه ریزی دقیق است. به واقع نه تنها آگاهی درستی در زمینه حقوق مالکیت فکری وجود ندارد، بلکه تصویری که مردم از آن دارند، به شدت اشتباه است.
وی مالکیت فکری را یک امر اقتصادی دانست و خاطرنشان کرد: باید در این حوزه فرهنگ سازی کنیم؛ یعنی ما از این روش با این ابزار می توانیم برای کسانی که در این عرصه ها تلاش می کنند، کسب درآمد و ثروت نماییم. به واقع مالکیت فکری راهی برای ثروت است. دولت باید در این عرصه سرمایه گذاری کند و مردم را با مالکیت فکری آشنا کند.
وی به عرضه راهکاری برای آشنایی مردم با مبحث مالکیت فکری پرداخت و اظهار نمود: جامعه باید قانع شود همانطور که به کالای فیزیکی کسی احترام می گذارد، به دارایی های فکری او هم احترام بگذارد. این امر باید از همان دوران مدرسه ابتدایی فرهنگ سازی شود. بحث حقوق مالکیت فکری در رشته حقوق است، اما بهره برداری آن باید در دانشگاه های صنعتی اتفاق بیفتد. در رشته های علوم انسانی، تولید فکری داریم، ولی فرد نمی داند چطور از آن کسب درآمد کند؛ پس در این جا هم باید آگاهی صورت گیرد. مصرف کننده هم باید آگاه شود و به حقوق دیگران احترام بگذارد. نکته مهم دیگر این است که بخصوص در حوزه فناوری اساسا ما چطور می توانیم از اطلاعات در ارتباط با اختراعات استفاده نماییم. حالا دانشگاه های ما بیشتر مقاله می خوانند، حال آن که هیچ وقت اختراعات در مقاله منعکس نمی گردد، بلکه در اظهارنامه اختراع موجود است و آن حکم علم را دارد.
وجود دعوی مالکیت فکری نشانه پیشرفت است
معاون حقوق مالکیت فکری وزارت دادگستری ضمن اشاره به این که مالکیت فکری آگاهی است که بعد از آن احتیاج به یکسری مهارت ها دارد، اظهار داشت: این مهارت ها باید در دوره های ابتدایی، دبیرستان، دانشگاه و... وجود داشته باشد و پرورش یابد. بر مبنای مالکیت فکری یک نظام علمی و فناوری شکل گرفته است و دانشگاه ما باید با این نظام آشنا شود. بنابراین وقتی می گویم فرهنگ سازی، منظورم این نیست که بگوییم مالکیت فکری مهم است؛ بلکه باید یاد بدهیم که فرد چگونه کار اقتصادی انجام دهد و همینطور باید یاد بدهیم که چگونه از کار علمی و اقتصادی دیگران بهره برداری کند. به واقع باید مهارت تولید کالای اقتصادی مبتنی بر دانش و مهارت بهره برداری علمی از کارهای دیگران را آموزش داد و در این خصوص فرهنگ سازی کرد.
او همینطور مطرح کرد: قوانین کشورها در حوزه مالکیت فکری به شدت درحال تحول و بروزرسانی است. حجم قوانین برخی کشورها در ۳۰ سال قبل ۱۰ برابر شده؛ یعنی اگر ۱۰۰ ماده بود، حالا به ۱۰۰۰ ماده رسیده است. ما باید یک پایه درست قانونی داشته باشیم و اگر می خواهیم به یک جامعه دانش بنیان مبتنی بر اقتصاد وارد شویم، باید شدیدترین تحولات در قانون مالکیت فکری رخ دهد. به این علت که مالکیت فکری با عنایت به تحول حوزه فناوری تغییر پیدا می کند؛ تابع فناوری است و فناوری های نوین قوانین جدید می خواهد.
حکمت نیا در انتهای سخنان خود اظهار داشت: توجه به مبحث مالکیت فکری روزبه روز در کشور رو به بهبود است. وقتی دعوی مالکیت فکری در دادگاه ها مطرح می شود؛ یعنی در جامعه نسبت به این مورد حساسیت به وجود آمده است. درحقیقت وجود دعوی نشانه پیشرفت است، به این علت که یعنی جامعه درمورد آن حساس شده و حرکت روبه جلویی شروع شده است. ولی هنوز جای کار بسیاری دارد و بر مبنای تحلیلی که از جامعه ایران داریم، فکر می کنم اگر بخواهیم به یک وضعیت مطلوب در حوزه مالکیت فکری برسیم و همه دست به دست هم دهیم، حدود ۱۰ سال احتیاج به کار داریم.
منبع: aero-space.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب