در گفت وگو با هوا فضا اعلام شد؛
از ایجاد زیرساخت و بانک مغز تا تولید دستگاه های تحریمی حوزه شناختی
به اعتقاد مشاور عالی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی ریاست جمهوری تجهیزات و ابزارهای این حوزه بسیار گرانقیمت و تعدادی از آنها جزو اقلام تحریمی هستند، ولی با زیر ساخت هایی که بوجود آمد، پژوهشگران دانشگاهی و شرکت های دانش بنیان موفق به تولید آن در کشور شدند؛ البته نیاز است تا با پشتیبانی از فعالان این عرصه، ضمن معرفی دستاوردهای آنها، نسبت به استفاده از نمونه های داخلی در سالی که مزین به نام دانش بنیان ها است، اقدام گردد.
به گزارش هوا فضا به نقل از ایسنا، "روان شناسی شناختی"، " علم اعصاب شناختی"، " زبان شناسی شناختی"، " فلسفه ذهن"، "حوزه های کاربردی علوم شناختی"، "مداخله تشخیصی و درمانی" و " هوش مصنوعی" همچون حوزه های در رابطه با علوم و فناوری های شناختی است و توسعه این فناوری ها در دستور کار ستاد توسعه علوم شناختی معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری قرار دارد.
در این جهت با زیر ساخت هایی که این ستاد برای شرکت های دانش بنیان و همین طور پژوهشگران دانشگاهی فراهم نموده، توانسته کشور را به بخشی از این تکنولوژی ها مجهز کند که نمونه هایی از آن به این شرح است:
عنوان طرح کاربرد مجری طراحی و ساخت سیستم واقعیت مجازی برای جوندگان توسعه آزمایش های علوم اعصاب شناختی دانشگاه تهران الکترودهای نفوذی دوبعدی تحریک و ثبت کارهای مغزی
دانشگاه صنعتی سهندتبریز پـروژه مـدلار ایمپلنت مـغزی درمان، بازتوانی، توانبخشی دانشگاه تربیت مدرس پردازنده چندکاناله سیگنال عصبی ثبت سیگنال های عصبی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی سیستم ردیاب چشم قابل حمل آنالیزحرکات چشم برای اختلالات عصبی وذهنی از قبیل اختلالات طیف اتیسم و ADHD یکی از شرکت های دانش بنیان دستگاه تحریک الکتریکی مغز (tDCS) شرکت دانش بنیان دستگاه الکتروانسفالوگراف (EEG) ثبت کارهای الکتریکی مغز شرکت دانش بنیان دستگاه پلی سومنوگرافی (PSG) ثبت فعالیت تعدادی از ارگان های بدن هنگام خواب شرکت دانش بنیان تحریک فراجمجمه AHD تحریک بخش های سطحی و عمیق مغز بوسیله جمجمه شرکت دانش بنیان سیستم بویایی سنج دستگاه ارائه تحریک بویایی شرکت دانش بنیان تولید این تجهیزات در شرایطی است که بگفته دکتر جغتایی، مشاور عالی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری این فناوری ها جزو تکنولوژی های گرانقیمت است و برای توسعه آن نیاز به حمایت بیش از شرکت های دانش بنیان فعال در این حوزه می باشد. وی یادآور می شود که تقاضا برای دسترسی به فناوری های این حوزه در کشور زیاد، ولی در مقابل تقاضا برای دریافت فناوری های ساخت داخل کم است؛ بدین جهت لازم است تا محصولات تولیدی این شرکتها در بازارهای هدف معرفی شوند.
وی عدم شناخت کافی از این حوزه را از دیگر چالش های توسعه فناوری های این حوزه نام می برد و یادآور می شود که امسال که به نام دانش بنیان ها نامگذاری شده، می طلبد تا با حمایت های بیشتر، دانش را به فناوری نزدیک نماییم.
برنامه های ستاد علوم شناختی برای توسعه فناوری های شناختی
دکتر محمد تقی جغتایی در گفت و گو با ایسنا، اظهار داشت: ماموریت ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری، توسعه دانش و فناوری های حوزه علوم شناختی است و در این جهت رویکرد های ما این است که فناوری های مربوط را در دو قلمرو "فناوری های نرم افزاری" و "فناوری های سخت افزاری" توسعه دهیم.
وی افزود: بر این اساس ما با اقداماتی که اجرائی کردیم، شرکت های دانش بنیان این حوزه توانسته اند محصولاتی را تولید کنند که تعدادی از آنها به بازار عرضه شده است، ضمن آنکه برخی دیگر در پروسه تجاری سازی قرار دارند.
جغتایی با اشاره به مزین شدن سال جاری به نام سال "تولید؛ دانش بنیان و اشتغال آفرینی" از طرف مقام معظم رهبری، تصریح کرد: بر این اساس امسال عمده تاکید ستاد علوم شناختی در این جهت تعریف شده و چندین برنامه را به موازات هم به پیش می برد.
مشاور عالی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی برگزاری چالش های فناورانه را یکی از این اقدامات نام برد و اضافه کرد: این چالش ها در زمینه های مختلف چون توسعه دیجیتال در زمینه سلامت با رویکرد های مربوط به "افزایش توانایی های شناختی و کارکردهای مغزی"، "تحریکات سطحی و عمقی مغزی" می شود.
وی تصریح کرد: در زمینه تحریکات سطحی مغز خوشبختانه تعداد زیادی ابزار همچون TMS که یک دستگاه گرانقیمت در حوزه تحریکات سطحی مغز است، از طرف شرکت های دانش بنیان تولید و به بازار عرضه شده است.
جغتایی افزود: در زمینه تحریکات عمقی مغز نیز، مطالعات آزمایشگاهی پیشرفته ای از طرف پژوهشگران چند دانشگاه اجرائی شده است، ضمن آنکه در زمینه ابزارهای ارزیابی های شناختی، نسبت به استانداردسازی تست های غربالگری اقدام شده است.
وی با اشاره به اینکه همین طور در حوزه تحریکات نوری در سطح آزمایشگاهی زیر ساخت های خوبی از طرف اساتید دانشگاه شهید بهشتی تولید شده و اکنون اساتید و پژوهشگران از این زیر ساخت ها استفاده می نمایند، افزود: تست های غربالگری در زمینه های شناختی از دیگر دستاوردهای پژوهشگران این حوزه است که چندین تست آن به بازار عرضه شده است.
دبیر کارگروه توانبخشی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی، با تاکید بر این که فناوری های در رابطه با حوزه علوم شناختی و مغز از پیچیدگی زیادی برخوردارست ضمن آنکه این فناوری ها گرانقیمت است، تصریح کرد: بدین جهت می طلبد که حمایت های دولتی از پژوهشگران و شرکت های دانش بنیان فعال در توسعه فناوری های این حوزه افزایش یابد.
حمایت از دانش بنیان ها برای ساخت فناوری های گرانقیمت شناختی
جغتایی با اشاره به حمایت های معاونت علمی از شرکت های دانش بنیان فعال در این عرصه، اظهار داشت: فناوری های این حوزه گرانقیمت است که نمونه آن فناوری های مربوط به تحریکات عمقی مغز است ولی اگر بتوانیم با پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان، فناوری های مربوط به این حوزه را در کشور به تولید برسانیم هم به میزان قابل توجهی صرفه جویی ارزی می شود و هم می توانیم در درمان بیماران این حوزه گام های موثری برداریم.
مشاور عالی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، اظهار نمود: باتوجه به این حقایق این حوزه نیازمند توجه بیشتر دولت می باشد تا بتوانیم فناوری های این حوزه را توسعه دهیم.
جغتایی، تربیت نیروی انسانی را از دیگر اقدامات ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی نام برد و اضافه کرد: در این جهت این ستاد از شرکت های دانش بنیان دراین زمینه حمایت های ویژه ای دارد.
چالش های شرکت های دانش بنیان حوزه علوم شناختی
وی درباب چالش های موجود بر سر راه شرکت های دانش بنیان حوزه های علوم شناختی، تصریح کرد: بااینکه نیاز برای دسترسی به فناوری های این حوزه در کشور زیاد است، ولی محصولات این حوزه به بازار نرسیده، چونکه تقاضا برای دریافت فناوری های ساخت داخل کم است؛ بدین جهت لازم است تا محصولات تولیدی این شرکتها در بازارهای هدف معرفی شوند.
جغتایی اشاره کرد: دراین زمینه نیاز است که خصوصاً پزشکان این حوزه با فناوری های تولید شده در کشور آشنا گردند ضمن آنکه نیاز پزشکان با توانمندی های مهندسان این حوزه آشنا گردند و از طرف دیگر باید با حمایت های انجام شده، محصولاتی با قیمت مناسب تولید شود.
جغتایی مشکل عمده شرکت های تجهیزات ساز را وجود افراد واردات چی عنوان نمود و اظهار داشت: راحت ترین و پردرآمدترین راه دسترسی به فناوری، واردات آنها است و سودی که در واردات فناوری وجود دارد، در تولید آن نیست.
بگفته وی باور به فناوری های تولید شده از طرف شرکت های دانش بنیان یکی دیگر از چالش های فعالان عرصه تولید فناوری در این عرصه به حساب می آید.
چالش صادرات فناوری های علوم شناختی
مشاور عالی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با اشاره به وضعیت شرکت های فعال در زمینه توسعه فناوری های علوم شناختی، اظهار داشت: حاصل توفیقات کشور در حوزه توسعه فناوری های حوزه علوم شناختی حاصل همکاری پژوهشگران دانشگاهی بوده است. نمونه آن تجهیزات مربوط به تحریکات عمقی مغز است که پژوهشگران چندین دانشگاه تحت عنوان "گروه های پیشران" وارد شدند و هر کدام قسمتی از فناوری های مربوط به آنرا توسعه داده اند.
وی با اشاره به اینکه اقدامات این گروههای پیشران منجر به تولید تعدادی از تجهیزات و فناوری های این حوزه شده است، اضافه کرد: تعدادی از شرکتها موفق به صادرات محصولات خود به کشورهایی چون چین شده اند.
جغتایی افزود: محصولات دانش بنیان این حوزه همانند محصولاتی چون نخ جراحی و سایر محصولات حوزه سلامت نیست و همچنان زمینه استفاده از این تکنولوژی ها خصوصاً در کشورهای اطراف ما محدود است و این کشورها هنوز شناخت کافی نسبت به فناوری های حوزه های علوم شناختی ندارند.
توسعه فناوری یا دانش
دبیر کارگروه توانبخشی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی در پاسخ به این پرسش که در زمینه علوم شناختی در حوزه دانشی پیشرفت بیشتری داریم یا در زمینه های فناوری، توضیح داد: طبیعتا این حوزه همانند سایر حوزه های فناوری، در حوزه دانشی و پژوهشی قوی تر است و این مشکلی است که باید به تدریج آنرا مرتفع نماییم.
وی ادامه داد: ما در رتبه بندی های علوم، در عرصه تولید علم علوم اعصاب و شناختی در منطقه رتبه اول را داریم و با کشور ترکیه دراین زمینه درحال رقابت هستیم، ولی وقتی وارد حوزه های توسعه فناوری می شویم، این وضعیت حاکم نیست.
جغتایی تصریح کرد: بر این اساس امسال که بر توسعه محصولات فناوری محور و دانش محور تاکید گردیده است، با این رویکرد است که با حمایت های صورت گرفته، دانش تولیدشده به فناوری، تبدیل و وارد زندگی مردم شود.
وی به بیان اقدامات انجام شده برای تولید فناوری از دانش تولیدشده در این عرصه پرداخت و اظهار داشت: اقداماتی مانند ایجاد بانک مغز فعالیتی در جهت توسعه دانش منجر به توسعه محصولات و ابزارهای تشخیصی و درمانی بوده است.
این محقق حوزه علوم شناختی، افزود: با توسعه این بانک پژوهشگران این امکان را یافته اند تا با بررسی بافت مغز، مطالعاتی را در حوزه تشخیص بیماریها و مداخلات دارویی و غیر دارویی اجرائی کنند و این مطالعات باعث شده تا نتایج به دست آمده از این مطالعات به واقعیت نزدیکتر شود، ضمن آنکه کمک کرده که دانش هایی تولید شود که پژوهشگران به درمان بیماریها نزدیکتر شوند.
وی با تاکید بر این که بانک مغز ایران در حوزه تحقیقات انسانی در زمینه بیماریهای سیستم عصبی فعالیت می کند و با ارائه خدمات پژوهشی در امتداد ارتقا و تولید دانش در حوزه بیماریهای دستگاه عصبی ایفای نقش خواهد کرد، اظهار داشت: هم اکنون ۴۰ نمونه مغز سالم فاقد بیماریهای عصبی و ۶۰ نمونه مغز بیماران دارای آلزایمر و اسکیزوفرنی به این بانک اهدا شده است. ارائه خدمات پژوهشی و مشاوره ای، کارهای تحقیقاتی در حوزه بیماریهای سیستم عصبی، مشارکت در سیاست گذاری و کمک به ارتقای طرح های پژوهشی همچون وظایف بانک مغز ایران است.
جغتایی راه اندازی لابراتوار ملی نقشه برداری مغز را از دیگر اقدامات معاونت علمی در امتداد تولید فناوری از دانش کسب شده نام برد و اظهار داشت: این لابراتوار محلی برای انجام مطالعات بر روی انسان های سالم و بیمار است و پژوهشگران را قادر کره است که پروتکلهای تشخیصی و درمانی را در سطح کشور گسترش دهند.
وی با تاکید بر این که این ستاد به دنبال ایجاد زیر ساخت هایی در امتداد تولید دانش و فناوری های کاربردی است، اظهار نمود: حوزه علوم شناختی دارای دو قلمرو است که یکی از آنها در زمینه درمان بیماریها کاربرد دارد و قلمرو دیگر ارتقا و افزایش توانمندی های شناختی است که در این قلمرو، جامعه هدف ما کودکان و بزرگسالان است.
کاهش آلام با فناوری های بومی
مشاور عالی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به تعدادی از فناوری های کاربردی در درمان برخی بیماریهای شناختی اشاره نمود و افزود: دستگاه تحریک مغزی، ابزارهای ترکینگ و واقعیات مجازی همچون این فناوری ها است که به تولید رسیده و مجوز آن از طرف وزارت بهداشت صادر گردیده است. همین طور برخی دیگر از تجهیزات به تولید رسیده دراین زمینه جنبه تحقیقاتی دارند که نمونه آن دستگاه EEG است.
وی افزود: برخی دیگر از تجهیزات مانند "میکروسکوپ کانفوکال" (میکروسکوپ روبشی لیزری هم کانون) است که با استفاده از خاصیت فلوئورسانس از نمونه ها تصویربرداری می کند و از آن برای تصویربرداری از سلول ها و نمونه های زیستی استفاده می شود که تیمی از پژوهشگران دانشگاه شهید بهشتی نسبت به طراحی و ساخت این دستگاه اقدام نمودند و هم اکنون این دستگاه به پژوهشگران خدمات ارائه می دهد.
جغتایی اشاره کرد: این دستگاه دارای کاربردهای دوگانه و جزو تجهیزات تحریمی است که خوشبختانه با دسترسی به دانش ساخت، پژوهشگران توانستند این ابزار را در کشور به تولید برسانند.
بگفته وی از آنجا که این دستگاه یک ابزار گرانقیمت است و نمی توان آنرا بصورت انبوه تولید کرد؛ بدین جهت این دستگاه برای کاربردهای تحقیقاتی بصورت محدودی به تولید رسیده است.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب