از بیكاری تا كمبود نیروی كار
تحولات جمعیتی و آینده بازار کار ایران
هوا فضا: در سالیان آینده، بازار کار ایران دستخوش تغییرات بزرگی خواهد شد. با افزایش تولید و رشد اقتصادی، نیاز به نیروی کار بیشتر احساس می شود. اما آیا جمعیت کشور پاسخگوی این نیاز خواهد بود؟ نتایج یک مطالعه جدید نشان میدهد که برخلاف روند گذشته، ممکنست در دهه های آینده نه فقط مشکل بیکاری کم شود، بلکه حتی کمبود نیروی کار به یک چالش تبدیل گردد.
به گزارش هوا فضا به نقل از ایسنا، اقتصاد ایران درحال تغییر است و این تغییرات بطور مستقیم بر بازار کار اثر می گذارند. در ۵۰ سال اخیر، بازار کار ایران همیشه با چالش بیکاری روبه رو بوده است. بعنوان مثال، در سال ۱۴۰۰، جمعیت فعال کشور حدود ۲۶ میلیون نفر بوده که از این تعداد، ۲۳.۵ میلیون نفر شاغل و ۲.۳ میلیون نفر بیکار بوده اند. این ارقام نشان دهنده نرخ بیکاری حدودا ۹ درصدی در آن سال است؛ اما آینده چگونه خواهد بود؟ پیش بینی ها نشان می دهند که ترکیب جمعیتی ایران درحال تغییر است و این تغییر ممکنست موجب دگرگونی های شایان توجهی در بازار کار شود.
یکی از مهم ترین عوامل اثرگذار بر اشتغال، رشد جمعیت و ترکیب سنی آنست. هم اکنون، بخش عمده ای از نیروی کار ایران را نسل جوان تشکیل می دهد، اما در آینده، نرخ رشد جمعیت کاهش پیدا می کند و ترکیب سنی جامعه تغییر خواهدنمود. به همین دلیل، یکی از پرسش های کلیدی این است که آیا عرضه نیروی کار، یعنی تعداد افراد آماده به کار، در آینده پاسخگوی نیازهای بازار خواهد بود؟ بررسی این مساله از اهمیت زیادی برخوردار است، برای اینکه هرگونه عدم تعادل میان عرضه و تقاضای نیروی کار می تواند تأثیرات عمیقی بر اقتصاد کشور داشته باشد.
در همین راستا، گروهی از محققان دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فیروزکوه، به سرپرستی صالح قویدل، تحقیقی را درباره ی تغییرات عرضه و تقاضای نیروی کار در ایران تا سال ۱۴۳۰ انجام داده اند. در این پژوهش، سعی شده است تا شکاف احتمالی میان تعداد افراد آماده به کار و نیاز بازار کار در آینده پیش بینی شود.
برای انجام این مطالعه، محققان از یک روش علمی به نام «مدل کوهورت» برای برآورد جمعیت در سن کار (۱۵ تا ۶۴ سال) بهره برده اند. آنها ابتدا جمعیت آینده ایران را با درنظر گرفتن روندهای باروری، نرخ مشارکت نیروی کار و رشد اقتصادی، پیش بینی کردند. سپس، با بهره گیری از داده های تاریخی درباره ی میزان اشتغال و رشد اقتصادی، دو سناریو برای آینده بازار کار ترسیم کرده اند: یک سناریوی بدبینانه با رشد اقتصادی ۱ درصدی و یک سناریوی واقع بینانه با رشد اقتصادی ۲.۶ درصدی در سال. این سناریوها به محققان امکان داده اند تا میزان عرضه و تقاضای نیروی کار را تا سال ۱۴۳۰ برآورد کنند.
نتایج این پژوهش نشان می دهند که تا سال ۱۴۱۰، بازهم بیکاری در کشور وجود خواهد داشت، اما روند آن کاهشی خواهد بود. در این سال، عرضه و تقاضای نیروی کار برابر می شود و از آن به بعد، روند جدیدی شروع می شود که ایران را با کمبود نیروی کار مواجه خواهدنمود.
طبق پیش بینی ها، در سال ۱۴۳۰ میزان تقاضا برای نیروی کار حدود ۴۰ میلیون نفر خواهد بود، درحالی که عرضه نیروی کار در همین سال حدود ۳۰ میلیون نفر برآورد شده است. به این معنا که بازار کار ایران در آن زمان، با کمبود ۱۰ میلیون نفری نیروی کار مواجه خواهد شد. این یافته ها نشان می دهند که سیاست گذاران باید از حالا به فکر راهکارهایی برای جبران این کمبود باشند.
به گفته محققان، سه راه حل اصلی برای مواجهه با این چالش وجود دارد. نخست، افزایش راندمان نیروی کار بوسیله بهبود آموزش، پیشرفت مهارت ها و استفاده از فناوری های پیشرفته مانند روبات ها و هوش مصنوعی. دوم، جذب نیروی کار خارجی، همانطور که خیلی از کشورها برای جبران کمبود نیروی انسانی خود از این تکنیک استفاده می نمایند. سوم، افزایش نرخ مشارکت اقتصادی زنان، برای اینکه نرخ مشارکت زنان در ایران بسیار پایین تر از میانگین جهانی است و افزایش آن می تواند به تامین نیروی کار مورد نیاز کمک نماید.
اهمیت این پژوهش در آنست که برخلاف تصور رایج درباره ی بیکاری پایدار در ایران، نشان میدهد که در آینده ای نه چندان دور، مشکل اصلی بازار کار نه بیکاری، بلکه کمبود نیروی کار خواهد بود. با توجه به این که نرخ رشد جمعیت درحال کاهش است و انتظار می رود که ایران تا سال ۱۴۳۰ تنها ۱۹ میلیون نفر افزایش جمعیت داشته باشد، این مسئله می تواند به یک چالش بزرگ اقتصادی تبدیل گردد. بنابراین، سیاستهای آموزشی، اقتصادی و اجتماعی باید به شکلی تنظیم شوند که بتوانند این تغییرات را مدیریت کنند.
مقاله علمی پژوهشی برگرفته از این مطالعه در فصلنامه پژوهش های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، وابسته به دانشگاه تربیت مدرس، انتشار یافته است.
منبع: aero-space.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب