فیزیکدانی که آموزگاری را برگزید رضا روزبه محرم اسرار دانش آموزان بود
هوا فضا: بااینکه تخصص دانشگاهی رضا روزبه فیزیک بود و مطالعات فلسفی و کلامی داشت، اما وی در نهایت آموزگاری را به عنوان رسالت اصلی خود برگزید و این انتخاب، روح کارنامه عملی او را شکل داد.
به گزارش هوا فضا به نقل از مهر، استاد رضا روزبه زنجانی یکی از برجسته ترین و مؤثرترین شخصیت های معاصر ایرانی است که زندگی اش تجسم حقیقی تلاقی عمیق علم نوین، حکمت اسلامی، و عمل تربیتی متعهدانه بود. او که تحصیلات عالی خویش را در رشته فیزیک به پایان رساند و در علوم حوزوی تا مراتب عالی فقه، اصول، کلام و تفسیر تبحر داشت، به جای پذیرش مناصب دانشگاهی با حقوق کلان، عمری کوتاه اما پربرکت را وقف آموزگاری و بنیان گذاری ساختار تعلیم و تربیت نوین اسلامی کرد. کارنامه علمی و عملی وی در تأسیس و مدیریت مدرسه علوی تهران، الگویی ماندگار در تاریخ فرهنگ و آموزش کشور بر جای گذاشت.
شکل گیری شخصیت چندوجهی
استاد روزبه در اردیبهشت سال ۱۳۰۰ شمسی، همزمان با ولادت امام رضا (ع)، در شهر زنجان و در خانواده ای اصیل، متدین و اهل مبارزه دیده به جهان گشود. پدرش کربلایی محمود خیاط، فرزند حجت الاسلام شیخ جواد زنجانی، از شاگردان میرزا محمدتقی شیرازی، بود و این پیشینه مذهبی عمیق، تاثیری شگرف بر مسیر زندگی او نهاد.
روزبه در دوران نوجوانی و جوانی، در آن واحد، دو مسیر آموزشی کاملا متفاوت اما مکمل را با جدیت تمام پیمود. در بُعد علوم جدید، او تحصیلات ابتدایی و متوسطه را به پایان برد و همواره در کلاس ها بعنوان دانش آموز ممتاز شناخته می شد. بعد از اتمام دوره متوسطه، چند سالی به تدریس در دبستان توفیق زنجان مشغول شد که این تجربه، علاقه او به حرفه معلمی را تثبیت کرد. با مهاجرت به تهران در اوایل دهه ۱۳۳۰ شمسی، وارد دانشکده علوم شد و رشته فیزیک را برای تحصیلات عالی برگزید. وی در این زمینه زیر نظر اساتیدی چون دکتر کمال الدین جناب تخصص یافت و بعدها هم در نگارش مقالات علمی در حوزه فیزیک مشارکت داشت.
در بُعد علوم سنتی و حوزوی، او همزمان با تحصیلات آکادمیک، نزد پدر، عموی خود و اساتیدی همچون حاج شیخ حسین دین محمدی و سید محمود موسوی زنجانی، علوم حوزوی ازجمله فقه، اصول، فلسفه، کلام، ادبیات عرب و تفسیر قرآن را تا سطوح عالی به اتمام رساند. مطالعات عمیق و تسلط وی بر زبان های عربی و فرانسه نشان از ذهن کاوشگر و همه جانبه نگر او داشت. او با این دو بال علم روز و معارف دینی عمیق، توانست به شخصیتی استثنایی تبدیل گردد که می توانست در دنیای مدرن زندگی کند و با این حال عمیقاً دین دار و مسلمان باشد.
آموزگاری بعنوان مقصد نهائی و الگوی عملی
اگرچه تخصص آکادمیک رضا روزبه فیزیک بود و مطالعات فلسفی و کلامی داشت، اما وی در نهایت آموزگاری را بعنوان رسالت اصلی خود برگزید و این انتخاب، روح کارنامه عملی او را شکل داد.
مدیریت مدرسه علوی: ۱۷ سال تعهد انسانی
مهم ترین بخش فعالیت عملی استاد، مدیریت دبیرستان علوی تهران بود. این مرکز آموزشی در سال ۱۳۳۵ شمسی با همت مردان صالح و خوش نام تأسیس شد و استاد روزبه تا روزهای آخر حیات خود، به مدت ۱۷ سال، مدیریت آنرا بر عهده گرفت. او دبیرستان علوی را بر مبنای روش علمی متقن و مبانی و دیدگاه های اسلامی اداره کرد و توانست الگویی برای دیگر مؤسسان مدارس اسلامی عرضه نماید.
زندگی استاد در مدرسه علوی خلاصه شده بود. او پدر، استاد، مربی اخلاق و الگوی فضائل برای شاگردانش بود. خصوصیت های اخلاقی او همچون نظم و دقت بالا، تواضع، فروتنی، صداقت در گفتار و عمل، و قناعت، مستقیماً در محیط مدرسه بازتاب می یافت. روزبه از اولین اشخاصی بود که صبحگاه وارد مدرسه می شد و شبانگاه با آخرین گروه مدرسه را ترک می کرد. وی در زنگ های تفریح به جای استراحت، میان دانش آموزان می رفت و محرم اسرار آنان بود.
استاد با وجود توانایی و پیشنهادهای گوناگون برای تدریس با حقوق کلان در دانشگاه ها، در مدرسه علوی با حقوقی خیلی محدود که تنها کفاف زندگی ساده اش را می داد، فعالیت می کرد. این روحیه قناعت و اخلاص، سبب جذب شخصیت های علمی و روحانی متعهدی چون شهید دکتر بهشتی، شهید مطهری، و شهید باهنر شد تا آنان هم بخشی از وقت خویش را به شکل افتخاری به تدریس در علوی اختصاص دهند. این امر، سطح علمی و مذهبی دبیرستان علوی را چنان ارتقا داد که از نظر قبولی در دانشگاه ها به ردیف نخست رسید و از یک مرکز آموزشی به کانون تربیت مبلغ و نیروی متعهد تبدیل شد.
آثار علمی-تربیتی
استاد روزبه عمر کوتاه خویش را بیشتر از آن که صرف تألیف کند، صرف تعلیم و تربیت نسل جوان کرد؛ از این رو کثیرالتألیف نبود. با این وجود، معدود آثار باقیمانده از وی، حاصل تجربه عملی او در زمینه آموزش است:
عربی آسان (دو جلد): کتابی در صرف و نحو که با همکاری سیدکاظم موسوی برای درس عربی دبیرستان علوی تألیف شد و به علت استفاده از شیوه های نوین، به سرعت در مدارس اسلامی جای خویش را باز کرد.
روش آسان در تعلیم قرآن: دیگر اثر مشترک با سیدکاظم موسوی.
خداشناسی: این کتاب را در سالهای پایانی عمرش تدوین و در پایه های آخر دبیرستان تدریس کرد که بعد از وفات ایشان منتشر گردید و نمایانگر پیوند عمیق او میان فیزیک و فلسفه در بستر نگاه توحیدی بود.
اگرچه استاد روزبه در قامت یک روحانی سنتی نبود، اما فردی آگاه به زمان و مقتضیات روزگار بود و مبارزات خویش را از مسیر تربیتی هدایت می کرد. سابقه مبارزاتی او به سال ۱۳۲۴ شمسی در زنجان بازمی گردد که به علت اعتقادات راسخ دینی، توسط دموکرات ها به زندان افتاد و حتی تا مرز اعدام پیش رفت.
در برابر پهلوی، او هیچگاه به صورت علنی در صف فعالین سیاسی شناخته نمی شد، اما مخالفت او آشکار بود. او تا جایی که ممکن بود از اجرای دستورات رژیم، مانند نصب عکس شاه در مدرسه، خودداری می کرد. هجوم مکرر ساواک به مدرسه علوی گواه بر فعالیتهای تربیتی ضد استبدادی او بود. دیدگاه استاد این بود که اگر مدرسه علوی بسته شود، هر یک از شاگردان تربیت شده در آن، خود یک مدرسه علوی خواهند بود و این نشان میدهد که او تربیت نسلی آگاه را بر حفظ ساختمان و تشکیلات ظاهری ترجیح می داد.
میراث یک عمر آموزگاری مخلصانه
کارنامه علمی و عملی استاد رضا روزبه تصویری از یک دانشمند فیزیک را به نمایش می گذارد که با آگاهی کامل از علوم روز، به عمد مسیر فلسفه و تربیت دینی را برگزید. او سر انجام در سال ۱۳۴۷ شمسی، در اثر تماس با تشعشعات رادیواکتیو در لابراتوار فیزیک، بیمار شد و بعد از تحمل درد ناشی از سرطان، در ۲۱ آبان ۱۳۵۲ درگذشت. فوت او نشانگر این حقیقت تلخ بود که او حتی برای انجام وظیفه علمی خود در آزمایشگاه، سلامتی خویش را فدا کرد.
او با نماز آیت الله گلپایگانی در قبرستان نوی قم به خاک سپرده شد، اما میراث او در چارچوب نسل ها شاگردان متعهد و الگوی موفق مدرسه علوی باقی ماند. استاد روزبه با زندگی اش اثبات کرد که میتوان در بالاترین سطح علمی مدرن، عمیق ترین باورهای دینی و فلسفی را در آغوش گرفت و رسالت خود را در خدمت به خلق، و در حوزه تاثیر گذار تعلیم و تربیت، جستجو کرد. او حقیقتاً فیزیکدانی بود که آموزگاری را برگزید تا نسلی با علم و ایمان را تربیت کند.
این مطلب هوافضا را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات کاربران هوافضا در مورد این مطلب