چرا بازی مافیا برای علوم اجتماعی مهم شده است؟
بازی مافیا، آینه ای برای دیدن خودمان در شهر
به گزارش هوا فضا، بازی مافیا، سرگرمی ای که اینروزها در مهمانی ها، کافه ها و فضای مجازی دیده می شود، فقط برای تفریح نیست. زیر ظاهر ساده آن، تصویری از زندگی واقعی، روابط اجتماعی و ساختار قدرت در جامعه پنهان است.
به گزارش هوا فضا به نقل از ایسنا، در سالهای اخیر بازی مافیا به یکی از محبوب ترین سرگرمی ها بین جوانان ایرانی تبدیل گشته است. از خانه ها و کافه ها گرفته تا برنامه های تلویزیونی و شبکه های اجتماعی، ردپای این بازی را همه جا میتوان دید. با این که ظاهر بازی ساده است و در آن، افراد در دو گروه مافیا و شهروند وارد رقابتی پنهانی می شوند، اما پشت آن مفاهیم اجتماعی و روانی پیچیده ای نهفته است. در این بازی، بازیکنان تلاش می کنند حقیقت را از دروغ تشخیص دهند، نقش ها را بشناسند و برای حفظ شهر یا منافع گروه خود تصمیم بگیرند. همین خصوصیت ها سبب شده بعضی از محققان علوم اجتماعی به بازی مافیا نه فقط بعنوان سرگرمی، بلکه بعنوان آیینه ای از جامعه نگاه کنند؛ جامعه ای پر از کشمکش، تصمیم های اخلاقی، و کوشش برای بقا و پیروزی.
ضرورت بررسی بازی هایی مثل مافیا از اینجا ناشی می شود که بازیها تنها ابزار سرگرمی نیستند؛ بلکه بخشی از فرهنگ و زندگی روزمره انسان ها هستند. بازیها با گذشت زمان و بین جوامع مختلف جابه جا می شوند و در هر فرهنگ، شکل خاصی می گیرند. بازی مافیا هم از یک آزمایش روان شناسی در دانشگاه مسکو شروع شد و حالا به پدیده ای جهانی تبدیل گشته است. جوانان در این بازی نه تنها سرگرم می شوند، بلکه نقش هایی را تجربه می کنند که امکان دارد در زندگی واقعی با آنها روبه رو شوند: نقش رهبری، اعتماد، خیانت، سکوت و تصمیم گیری. ازاین رو، بررسی معانی پنهان این بازی و ارتباط آن با حقیقت های اجتماعی برای شناخت بهتر نسل جوان اهمیت زیادی دارد.
در همین زمینه، سید قاسم حسنی، دانشیار گروه مردم شناسی دانشگاه مازندران، بهمراه دو نفر از همکارانش پژوهشی انجام داده اند که به بررسی نگاه و تفسیر جوانان از بازی مافیا پرداخته است. این تحقیق که با رویکرد مردم نگاری (یعنی مطالعه فرهنگ و رفتارهای گروهی با حضور مستقیم در میدان) انجام شده، تلاش دارد به این پرسش پاسخ دهد که جوانان در دل این بازی چه مفاهیمی را تجربه می کنند و چگونه نقش ها و رویدادهای بازی را با حقیقت های اجتماعی اطراف خود پیوند می دهند.
پژوهش فوق با روش کیفی انجام شده و محققان از راه مشاهده مستقیم و گفت وگوهای عمیق با بازیکنان به جمع آوری داده ها پرداختند. روش انتخاب شرکت کنندگان به روشی علمی تحت عنوان «گلوله برفی» بوده است، یعنی از راه معرفی افراد به یکدیگر. در تحلیل داده ها هم از تلفیقی از نگاههای مختلف تفسیری و نظریه های موجود در علوم اجتماعی استفاده شده تا بتوان نگاه دقیق تری به تجربیات شرکت کنندگان داشت.
نتایج این تحقیق نشان می دهند که شرکت کنندگان، بازی مافیا را تنها بعنوان یک سرگرمی نمی بینند. آنها این بازی را به مثابه تجربه ای اجتماعی تلقی می کنند که نقش ها، قوانین و تصمیم گیری ها در آن بازتابی از جامعه واقعی است. بعضی از مفاهیم کلیدی که در این مطالعه استخراج شده شامل تجربه بی زمانی و بی مکانی بازی، بازنمایی ساختار قدرت، نقش های کاریزماتیک و عقلانی، و همینطور تعاملات مبتنی بر سکوت، اجماع یا قانون گرایی بوده است.
در بخش دیگری از نتایج آمده که بازی مافیا نوعی شبیه سازی از کشمکش های واقعی در جامعه است. در این بازی، همانند دنیای واقعی، عده ای با اطلاعات بیشتر (مافیا) در مقابل اکثریتی کم اطلاع (شهروندان) قرار می گیرند. افراد در بازی نقش هایی می گیرند که امکان دارد در زندگی واقعی هم تجربه کنند، همچون رهبری، قانون گذاری، سکوت معنادار و حتی فریب. این نشان داده است که جوانان از راه بازی، تعاملات و جایگاه های اجتماعی را تجربه و تحلیل می کنند.
یکی از نکات مهم در این پژوهش، توجه به این مورد بود که بازی مافیا برای خیلی از بازیکنان حرفه ای، چیزی فراتر از حقیقت محسوب می شود؛ جایی خارج از زمان و مکان که افراد می توانند نقش هایی را تجربه کنند که شاید در زندگی واقعی هیچگاه امکانپذیر نباشد. این فضای خیالی نوعی احساس تعلق و همدلی بین بازیکنان بوجود می آورد و حتی گاه سبب می شود مشکلات و دغدغه های روزمره برای مدتی فراموش شود. اما در عین حال، تکرار این تجربه می تواند سبب تشکیل برداشت هایی اشتباه از حقیقت های زندگی شود.
پژوهشگران تاکید می کنند که بازی مافیا فرصت مناسبی جهت بررسی نگاه اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نسل جوان است. از آنجائیکه این بازی در فضاهای متنوعی مثل خانه، کافه، دانشگاه، رسانه ها و شبکه های اجتماعی صورت می گیرد، میتوان آنرا بعنوان یک میدان تحقیقاتی سیال برای مطالعه رفتار و نگرش گروههای مختلف به کار برد. همچنین، نقش هایی که در بازی تعریف می شوند، شباهت زیادی به جایگاه های اجتماعی دارند؛ از مدیر و قاضی گرفته تا شهروند عادی و مخالف. این بازی نشان داده است که چگونه قدرت، قانون، توافق جمعی و حتی سکوت در تعاملات اجتماعی معنا پیدا می کنند.
این یافته های جالب علمی در فصلنامه تخصصی «جامعه شناسی کاربردی» انتشار یافته اند؛ نشریه ای که زیر نظر دانشگاه اصفهان فعالیت می کند. این نشریه به انتشار پژوهش هایی می پردازد که به مسایل اجتماعی روز با نگاهی کاربردی و علمی می پردازند.
منبع: هوا فضا
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب