طول شب یلدا از پسابندر در ایران تا ۸ پایتخت دنیا روایت نجومی یلدا
به گزارش هوا فضا، امسال طولانی ترین شب در شمال غرب کشور و کوتاه ترین شب در جنوب ایران ثبت شده است؛ همچنین، طول شب یلدا در 8 پایتخت جهان هم مورد بررسی قرار گرفته است.
به گزارش هوا فضا به نقل از مهر، شب یلدا به عنوان بلندترین شب سال، یکی از قدیمی ترین مناسبت های تقویمی در فرهنگ ایرانی است که ریشه ای عمیق در تاریخ، آیین ها و سبک زندگی مردم این سرزمین دارد. این شب که از گذشته های دور با دورهمی های خانوادگی، قصه گویی، شعرخوانی و نمادهایی از روشنایی و امید همراه بوده، همواره جایگاه ویژه ای در تقویم فرهنگی ایران داشته است. در عین حال، یلدا تنها یک مناسبت سنتی نیست، بلکه پدیده ای کاملا علمی و نجومی به حساب می آید که بر پایه حرکت زمین و موقعیت آن نسبت به خورشید شکل می گیرد.
شب یلدا بلندترین شب سال در نیمکره شمالی زمین است و دلیل آن پدیده ای نجومی به نام «انقلاب زمستانی» است. در این لحظه، محور چرخش زمین با زاویه ۲۳.۵ درجه نسبت به مدار گردش خود حول خورشید، سبب می شود خورشید کمترین ارتفاع را در آسمان داشته باشد و طول شب به حداکثر برسد.
علی ابراهیمی سراجی، کارشناس حوزه تقویم و نجوم، در گفتگو با خبرنگار مهر، جزئیات علمی این پدیده و تفاوت طول شب در نقاط مختلف ایران و جهان را توضیح می دهد.
علی ابراهیمی سراجی، عضو هیات دبیران شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران و کارشناس حوزه تقویم، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره ی چرایی نام گذاری شب یلدا به عنوان بلندترین شب سال اظهار داشت: از دیدگاه علمی، بلندترین شب سال زمانی رخ می دهد که زمین در راه گردش خود به دور خورشید، به علت تمایل محوری ۲۳.۵ درجه ای، وارد فصل زمستان در نیمکره شمالی می شود. این لحظه که به آن «انقلاب زمستانی» گفته می شود، آغاز رسمی زمستان در نیمکره شمالی زمین است.
وی اضافه کرد: در لحظه انقلاب زمستانی، خورشید عمود بر مدار رأس الجدی می تابد و درنتیجه، طول شب در نیمکره شمالی به بیشترین مقدار خود می رسد. در سال ۱۴۰۴، این لحظه در ساعت ۱۸: ۳۳ روز یکشنبه ۳۰ آذرماه رخ می دهد و در همین زمان، طولانی ترین شب سال را تجربه می نماییم.
این کارشناس حوزه تقویم ضمن اشاره به تفاوت طول شب در نقاط مختلف زمین اظهار داشت: طول شب یلدا بسته به موقعیت جغرافیایی متفاوت می باشد. هرچه به مناطق قطبی نزدیک تر شویم، طول شب افزایش می یابد؛ بطوریکه در بعضی مناطق نزدیک به قطب شمال، خورشید ممکنست برای چندین روز یا حتی چند ماه طلوع نکند.
ابراهیمی سراجی درباره ی پیشینه تاریخی شب یلدا نیز بیان کرد: یلدا اصولاً جشنی خانوادگی بوده و واژه «یلدا» به مفهوم تولد خورشید است. از این شب به بعد، طول روزها بتدریج افزایش خواهد یافت و این موضوع سبب شده که از گذشته های دور، این شب به عنوان نمادی از پیروزی روشنایی بر تاریکی جشن گرفته شود.
عضو هیات دبیران شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران درباره ی تصور وجود «دو شب یلدای طولانی» در بعضی سال ها توضیح داد: گاهی به علت زمان وقوع انقلاب زمستانی و اختلاف جزئی در محاسبه طول شب، ممکنست در بعضی مناطق، دو شب متوالی حدودا طول یکسانی داشته باشند. این مساله به فاصله زمانی هر منطقه از لحظه دقیق انقلاب زمستانی بستگی دارد و پدیده ای کاملا طبیعی و علمی است.
این کارشناس نجوم ضمن اشاره به وضعیت ایران در بلندترین شب سال اظهار داشت: امسال، طولانی ترین شب سال در شمال غرب کشور و در روستای مرزی بورآلان واقع در استان آذربایجان غربی ثبت می شود که طول شب در آن به ۱۴ ساعت و ۳۹ دقیقه می رسد. در مقابل، کوتاه ترین شب یلدا مربوط به روستای مرزی پسابندر روستایی در دهستان سند میرثوبان بخش مرکزی شهرستان دشتیاری در استان سیستان و بلوچستان است که طول شب در آن ۱۳ ساعت و ۲۵ دقیقه و ۳۷ ثانیه خواهد بود.
وی افزود: در تهران نیز طول شب در ایام ۲۹ و ۳۰ آذرماه حدودا برابر است و به ۱۴ ساعت، ۱۶ دقیقه و ۲ ثانیه می رسد.
ابراهیمی سراجی در جواب این پرسش که آیا پدیده شب یلدا فقط در نیمکره شمالی رخ می دهد، توضیح داد: در نیمکره جنوبی نیز بلندترین شب سال وجود دارد، اما این زمان با انقلاب تابستانی نیمکره شمالی هم زمان است. فصول در دو نیمکره زمین کاملا معکوس هستند؛ یعنی زمانیکه در نیمکره شمالی زمستان است، نیمکره جنوبی در تابستان قرار دارد.
وی در آخر ضمن اشاره به یک باور ناصحیح رایج اضافه کرد: نزدیک یا دور بودن زمین از خورشید نقش چندانی در سردی یا گرمی فصل ها ندارد. حتی زمین در اواسط دی ماه به نزدیک ترین فاصله خود از خورشید می رسد، اما به علت تمایل محوری زمین، زمستان در نیمکره شمالی برقرار است.
براساس محاسبات علمی، طول شب در نقاط مختلف جهان بسته به عرض جغرافیایی هر منطقه متفاوت می باشد. در جدول زیر، طولانی ترین شب سال در هشت پایتخت جهان همچون مسکو، اسلو، ریکیاویک، آتاوا، توکیو، پکن، دهلی نو، آدیس آبابا، کاراکاس عرضه شده است:
این جدول نشان داده است که هرچه به عرض جغرافیایی بالاتر نزدیک شویم، طول شب بیشتر می شود و در مناطق و کشورهایی که نزدیک قطب شمال هستند، طول شب حتی به بالای ۲۰ ساعت هم می رسد. در مقابل، در مناطق نزدیک خط استوا، طول شب و روز حدودا برابر است و تغییر چندانی ندارد.
خلاصه اینکه ابراهیمی سراجی در جواب این پرسش که آیا پدیده شب یلدا فقط در نیمکره شمالی رخ می دهد، توضیح داد: در نیمکره جنوبی نیز بلندترین شب سال وجود دارد، اما این زمان با انقلاب تابستانی نیمکره شمالی هم زمان است. فصول در دو نیمکره زمین کاملا معکوس هستند؛ یعنی زمانیکه در نیمکره شمالی زمستان است، نیمکره جنوبی در تابستان قرار دارد. وی در آخر ضمن اشاره به یک باور ناصحیح رایج افزود: نزدیک یا دور بودن زمین از خورشید نقش چندانی در سردی یا گرمی فصل ها ندارد.
این مطلب هوافضا را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات کاربران هوافضا در مورد این مطلب