از سوی محققان دانشگاهی معرفی شد؛
ارائه راهكاری برای تولید گلخانه ای اركیده
هوا فضا: به سبب دشواری تولید انبوه گل اركیده به روش رویشی و زایشی و افزایش هزینه ها بواسطه واكشت، تولید انبوه این گل با چالش هایی مواجه می باشد كه برای رفع آن تعدادی از محققان دانشگاهی موفق به اختراع پروتكل انبوه این گل با بهره گیری از تزریق رویال ژل به محیط كشت بافت شدند و امكان دستیابی كشور به بازارهای جهانی این گیاه فراهم كردند.
پروفسور سید نجم الدین مرتضوی، عضو هیئت علمی و استاد گروه باغبانی دانشگاه زنجان در گفت و گو با ایسنا، عنوان این اختراع را "فرآیند رویالیزه محیط کشت بافت بذر ارکیده با تکنیک فریز درای" دانست و اضافه کرد: خانواده ارکیده (ثعلب) یکی از خانواده های گیاهی بسیار بزرگ و متنوع در بین تک لپه ای ها است که حدود ۱۰ درصد از نهاندانگان را در بر می گیرد و حدود ۸۰۰ جنس و بیش از ۲۵۰۰۰ گونه دارد.
وی، ارکیده فالانوپسیس (Phalaenopsis) را یکی از جنس های خانواده ارکیده (Orchidaceae) توصیف کرد و افزود: گیاه ارکیده بذرهای بسیار ریزی دارد و این امر در کنار نیاز به وجود قارچ همزیست برای جوانه زنی، تکثیر بذر این گیاه را در شرایط خارج از طبیعت بسیار محدود می کند؛ بدین جهت امروزه صنعت تولید گل شاخه بریده ارکیده های تجاری در فروشگاه های محلی و بین المللی، بازاری بسیار مناسب دارد.
بگفته وی، معرفی هیبریدهای جدید همراه با کشت و کار تجاری ارکیده ها به صنعتی پر سود در خیلی از کشورها تبدیل گشته و باعث شده است ارکیده رتبه دوم محصولات گلدانی گل دار را در بازارهای عمده کسب کند.
مرتضوی، چرخه زندگی ارکیده ها در شرایط طبیعی را بسیار طولانی حدود ۵ تا ۱۰ سال دانست تا رشد کنند، گل دهند و بذر تولید کنند و تصریح کرد: این نرخ تکثیر پایین نیاز به راهکاری کارآمد برای حفاظت از ارکیده ها را ضروری می کند.
وی افزود: از چالش های عمده در پرورش ارکیده "فالانوپسیس" و دیگر ارکیده ها تولید انبوه گیاهچه های آنها است که یکی از دلیلهای آنرا می توان دشواری تکثیر ارکیده ها به روش رویشی دانست. از طرف دیگر سبز نشدن بذرهای ارکیده و نیز ترشح مواد فنولیک، سازگار کردن و تفاوت های همسانه بدنی (سوماکلونالی) از دیگر عوامل بازدارنده تولید گیاهچه های این گل خواهد بود.
دکتر فاطمه بیدرنامنی، عضو هیئت علمی و دانشجوی دکترای فیزیولوژی و اصلاح گیاهان زینتی دانشگاه زنجان نیز در گفت و گو با ایسنا با تاکید بر اینکه ارکیده جزو اولین گیاهانی است که کار برای تولید انبوه آنها در محیط آزمایشگاهی شروع شده است، اظهار نمود: این گل ها به سبب نبود امکان جوانه زنی بذرهایشان در بیرون از محیط طبیعی که در آن زندگی می کنند همیشه مورد توجه پژوهشگران علم زیست فناوری (بیوتکنولوژی) بوده است و به این علت از گذشته دور تا حال به دنبال پیدا کردن روش هایی برای تولید انبوه آنها در محیط های مصنوعی هستند.
وی از دیگر مشکلات کشت بافت بذور ارکیده را اختلاف مدلول دار بین جوانه زنی بذور نارس و رسیده گل ارکیده عنوان نمود و اظهار داشت: در تحقیقات مختلف درصد جوانه زنی بذور نارس ارکیده ۶۰ تا ۹۰ درصد و جوانه زنی بذور رسیده ارکیده بین ۱۰ تا ۳۰ درصد گزارش شده؛ بدین جهت در تحقیقات مختلف به استفاده از بذور نارس در کشت بافت سفارش شده است.
وی دلیل این امر را این گونه تشریح کرد: بذور نابالغی که اندازه جنین آنها ۶۶ درصد بذور بالغ باشد و ۹ تا ۱۲ سلول و پوسته زنده داشته اند باشند، جوانه زنی بهتری نسبت به بذور بالغ داشته اند. علت جوانه زنی بهتر بذور نارس تحرک پروتئینی خوب، داشتن پوسته بذر نفوذپذیر و داشتن پوشش جنینی رشد نیافته بیان شده است.
بیدرنامنی با تاکید بر اینکه در این مطالعات ما مبادرت به ارائه روشی برای تکثیر این گل با بهره گیری از روش کشت بافت کردیم، توضیح داد: پروسه تولید انبوه گل ارکیده فالانوپسیس در این تحقیقات با بهره گیری از موادی مانند "ژل رویال" بواسطه داشتن ویتامین های سرشار و موادی مانند فروکتوز(۴۲ درصد) گلوکز(۴۲ درصد) ساکارز، مالتوز و تریهالوز(۱۶ درصد) است.
تزریق ژل رویال برای تکثیر ارکیده
این محقق با اعلان اینکه ویتامین های کمپلکس ضروری موجود در ژل رویال به نحو بسیار مناسبی جوانه زنی را افزایش داد، اشاره کرد: از دیگر مشکلات کشت بافت بذور ارکیده، آلودگی هایی است که در حین کار یا حین انتقال بذور به محیط کشت "این ویترو"(Invitro) صورت می گیرد که طی ۷ روز اول آلودگی به صورت کپک در محیط کشت خودنمایی می کند، ولی ما استفاده از آمفوتریسین B در محیط کشت بافت برای نخستین بار موفق به سترون سازی محیط کشت به نحو شایان توجهی شدیم.
وی از دیگر چالش های کشت بافت گل ارکیده را نبودن امکان بسته بندی و تجمیع مواد کشت بافتی ذکر کرد که این پروسه با بهره گیری از تکنیک "فریزدرای" ضمن افزایش ماندگاری مواد، تجمیع آنها را ممکن و به صورت بسته بندی برای عرضه در آزمایشگاه ها برای کارهای پژوهشی و تولیدی استفاده می شود.
دکتر مهدی شعبانی پور نیز از دیگر پژوهشگران در گفت و گو با ایسنا، بهینه سازی مواد کشت بافتی با بهره گیری از ژل رویال، اسید اسکوربیک و بذر اسفرزه، پیش گیری از آلودگی های قارچی احتمالی با بهره گیری از آمفوتریسین بی، تثبیت مواد کشت بافتی با بهره گیری از دستگاه فریز درای برای بسته بندی و نگهداری طولانی مدت و تجاری سازی بسته های کشت بافتی با مقیاس مشخص برای کارهای آزمایشگاهی و تولیدات گلخانه ای را از اهداف اختراع حاضر نام برد.
وی با تاکید بر اینکه روش های کشت بافت می توانند جایگزین مناسبی برای تولید ارکیده باشد، اشاره کرد: در اختراع ثبتی شماره ۸۷۶۴۴ با تزریق هورمون به کشت بافت میزان جوانه زنی به ۸۳ درصد رسیده است که در پروتکل اختراعی ما تا ۹۴ درصد بذور جوانه زده اند. همین طور تشکیل پروتکورم در اختراع فوق الذکر حدود ۵۲ روز بوده است که این زمان در پروتکل اختراعی ما حدود ۴۶ روز رسید.
گفتنی است این اختراع با تلاش شبانه روزی پروفسور سید نجم الدین مرتضوی عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه زنجان، دکتر فاطمه بیدرنامنی عضو هیئت علمی دانشگاه زابل و دانشجوی دکتری فیزیولوژی و اصلاح گیاهان زینتی دانشگاه زنجان و دکتر مهدی شعبانی پور طی سه سال روی محیط کشت های مختلف به شماره ۱۰۲۳۷۱ در اداره مالکیت صنعتی ایران ثبت گردید.
منبع: هوا فضا
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب